Van versnippering naar overzicht: zo krijg je grip op je online landschap

Gemeenten beheren vaak tientallen websites tegelijk, waardoor overzicht ontbreekt en risico’s ontstaan in beheer, veiligheid en toegankelijkheid. In deze blog ontdek je hoe je in zes stappen weer grip krijgt op je online landschap.

Vrouw en man zitten achter een laptop

We spreken regelmatig online teams die hun hoofdwebsite goed op orde hebben. Maar daarnaast zijn er vaak tientallen andere websites: subsites voor projecten, afdelingen, formulieren of campagnes. Die zijn ooit met de beste intenties gestart, maar krijgen lang niet altijd dezelfde aandacht. Het overzicht ontbreekt, en ondertussen ontstaan risico’s die je niet altijd ziet aankomen.

Als we met webmasters en communicatieadviseurs in gesprek zijn, horen we vaak hetzelfde:

We willen wel overzicht, maar het ontbreekt aan tijd, capaciteit of mandaat.

In deze blog delen we zes stappen die helpen om structuur aan te brengen in het online landschap, zodat je gerichte keuzes kunt maken over beheer, veiligheid en toegankelijkheid.
 

10 tot 85 websites per gemeente

Soms heeft een gemeente er 10. Soms wel 80. En daartussen vind je van alles: subsites voor projecten, afdelingen, formulieren, campagnes, doorstuurpagina’s en websites waarvan niemand meer precies weet waar ze vandaan komen.

Bij ons onderzoek naar ruim 600 gemeentelijke subsites zagen we hoe groot die variatie echt is. De 1800 domeinen waar Arjen Lubach het ooit over had? Dat aantal ligt inmiddels ver achter ons.

En juist omdat het er zoveel zijn, wordt het extra duidelijk dat centrale regie mist; het is lastig om een compleet overzicht te behouden en er zijn weinig duidelijke afspraken met leveranciers. Zo ontstaat een online landschap dat steeds lastiger te beheren is. Met losse eindjes, verouderde techniek en onduidelijke verantwoordelijkheden.

Wat je ontdekt als je het landschap in kaart brengt

  • Websites zonder duidelijke eigenaar
  • Certificaten die verlopen zijn en software die al jaren geen update heeft gehad
  • Privacyverklaringen die ontbreken
  • Interfaces die niet toegankelijk zijn voor mensen met een beperking
  • Leveranciers die zeggen dat het veilig en toegankelijk is, maar dat nergens aantonen

Het Nationaal Actieplan Webbeleid van juli 2025 roept gemeenten op om hun online landschap op te schonen. Dat is een logische oproep. Maar opruimen lukt pas als je weet wat je allemaal online hebt staan.

Waarom grip vaak ontbreekt

Online teams willen graag meer grip. Toch ontbreekt het vaak aan tijd, capaciteit of mandaat. Je bent immers al druk genoeg met de hoofdwebsite, contentbeheer, afstemming met afdelingen, communicatiecampagnes, monitoring, incidenten en tussendoor opduikende projecten.

Daarbovenop is de verantwoordelijkheid vaak versnipperd. De informatiebeveiliger let op veiligheid, de privacyfunctionaris op de AVG, communicatie op de inhoud, en de webmaster op het beheer. Zelfs de archivaris speelt een rol.

Iedereen kijkt naar een eigen stukje, maar het is lastig om het geheel te overzien en om deze onderdelen samen te laten komen.

In 6 stappen naar grip op je online landschap

Allereerst: je hoeft het niet allemaal in één keer op te lossen. Begin met overzicht. Juist door overzicht te hebben, wordt duidelijk wat er echt toe doet; hierdoor blijft de opvolging behapbaar.

1. Breng alle domeinen en subdomeinen in kaart

Denk aan doorstuurpagina's, projectwebsites en niet-actieve sites. Loop ook langs bij afdelingen om te achterhalen welke pagina's zij beheren en waar je nog geen zicht op hebt.

2. Breng het beheer in beeld

Onder welk team valt de site? Wie is eindverantwoordelijk? Zijn er externe partijen bij betrokken, of ben je als organisatie zelf volledig beslissingsbevoegd? Heeft de site een specifieke functie zoals parkeren of begrotingen?

Websites zonder complexe of unieke functie zijn meestal makkelijker volledig veilig, toegankelijk en gebruiksvriendelijk te maken. Dit is vaak een goed startpunt.

3. Categoriseer het bestaansrecht

Gebruik vier categorieën

  • A. Wettelijk verplicht
  • B. Niet wettelijk verplicht, maar noodzakelijk voor de primaire doelstellingen van de gemeente
  • C. Nice to have
  • D. Uitfasering. Je realiseert je in samenspraak met de eigenaar (als die er nog is) dat de website niet onder één van de andere categorieën valt. Dat ruimt al lekker op.

Waarom dit belangrijk is? Zo kun je het beleid en het beheer per categorie afstemmen. Denk aan: A-websites krijgen meer middelen, of A-websites monitor je elk kwartaal en B-website om het half jaar.

4. Toets de techniek op toegankelijkheid, veiligheid en gebruiksvriendelijkheid

Hoe scoort de techniek op toegankelijkheid? Hoeveel gebruikersfouten heeft de website? Hoe hoog scoort je website op basis beveiliging? Er zijn verschillende tools die je makkelijk en snel een eerste inzicht geven in de kwaliteit van de techniek. Denk aan:

  • Toegankelijke techniek: Lighthouse via inspecteren (via een klik op de rechter muisknop)
  • Gebruiksvriendelijkheid: https://validator.w3.org (voer de website in en klik op "Message filtering" voor het aantal fouten)
  • Basisbeveiliging: https://internet.nl 

Waarom je dit eerst doet? Voor thema's ben je afhankelijk van je leverancier. Je kunt nog zo hard werken aan toegankelijke content. Maar als de technische basis niet klopt, blijft een website onveilig of ontoegankelijk. Laat de techniek daarom leidend zijn in je beoordeling, en ga het gesprek aan als het wringt.

5. Controleer de inhoudelijke basisvoorwaarden

Als de techniek op orde is, kijk dan naar de onderdelen waar je als organisatie wél direct invloed op hebt: toegankelijke content, een actueel toegankelijkheidsonderzoek, een juiste verklaring, goede privacyteksten en waar nodig een cookiemelding.

6. Analyseer en stel prioriteiten

Als je de vorige stappen hebt doorlopen, ben je al een heel eind! Dan volgt de analyse: wat valt je op, wat moet direct worden aangepast en wat kan later? Zo maak je keuzes die onderbouwd zijn.

Volledig ontzorgd traject

Kom je er zelf niet helemaal uit of wil je sparren over de aanpak? Neem dan contact op met Sharina van Putten. Zij helpt je graag op weg en voert, indien gewenst, het volledige onderzoek voor je uit.

Geen tijd of middelen om alles zelf op te pakken? Wij kunnen het hele proces voor je uit handen nemen:

  • Overzicht van je online landschap
  • Analyse van techniek, beheer en inhoud
  • Rapportage met concrete prioriteiten en vervolgstappen
  • Presentatie van de bevindingen aan het MT

Zo krijg je niet alleen helder inzicht, maar ook draagvlak en mandaat voor je online team.

De investering voor dit complete traject bedraagt € 1.500 (excl. btw). Dat bedrag is bewust laag gekozen, want we doen dit niet om eraan te verdienen. Sterker nog, het dekt onze tijd niet. We doen het omdat we geloven dat het beter kan. Voor inwoners en gemeenten. Wij geloven in een samenwerking met impact.

Gewoon eens sparren over jouw online landschap?

Sharina denkt graag met je mee. Of we het nu samen aanpakken of je alleen een richting zoekt, je bent welkom. 

Sparren over jouw online landschap
 

Lees hoe wij Beverwijk hebben geholpen met het in kaart brengen van hun online landschap.

foto van Sharina van Putten

Ook interessant

  • In 6 stappen je online landschap in kaart brengen

    Wil je grip krijgen op je digitale landschap, maar weet je niet waar te beginnen? In deze blog laten we zien hoe je in 6 overzichtelijke stappen al je websites, domeinen en functionaliteiten in kaart brengt.

  • Gelijke kansen in de klas én het gemeentehuis

    Toegankelijk onderwijs gaat over gelijke kansen om te leren en te groeien. Of je nu extra begeleiding nodig hebt, moeite hebt met lezen of juist floreert in een digitale leeromgeving: iedereen moet mee kunnen doen. Datzelfde geldt ook voor overheidsdienstverlening. Inwoners moeten altijd en overal toegang hebben tot informatie en diensten — ongeacht hun achtergrond, beperking of digitale vaardigheden.

  • Hoe BAR Afvalbeheer hun online uitstraling compleet vernieuwde

    De BAR Afvalbeheer website vernieuwing zette een verouderde site om in een frisse, gebruiksvriendelijke en moderne online plek voor inwoners. Consultant Nick vertelt hoe het traject verliep, welke keuzes het verschil maakten en waarom de samenwerking zo bijzonder was.